Sán chó: Triệu chứng, nguyên nhân và phòng ngừa

Sán chó (hay giun đũa chó) là một bệnh nhiễm trùng ở người do một loại giun có thể sống trong ruột của chó và mèo gây ra. Nó phổ biến nhất ở trẻ nhỏ và những người nuôi thú cưng, nhưng bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh này.

Trứng từ giun chó Toxocara canis hoặc giun mèo Toxocara cati đi vào phân của chúng (phân). Trứng có thể tồn tại rất lâu trong đất bãi, công viên và sân chơi. Mọi người có thể nuốt phải những quả trứng này nếu thức ăn hoặc tay của họ bị ô nhiễm bẩn. Điều này xảy ra nhiều hơn ở trẻ em, những người không phải lúc nào cũng rửa tay sạch sẽ hoặc đủ thường xuyên, và những người thích đưa tay vào miệng.

Hiếm khi người ta có thể bị nhiễm bệnh do ăn thịt chưa nấu chín có chứa ấu trùng Toxocara (giun con).

Trứng nuốt vào ruột sẽ nở thành ấu trùng. Ấu trùng chui qua thành ruột và đi vào máu. Sau đó, chúng di chuyển đến các bộ phận cơ thể khác, chẳng hạn như gan, phổi, tim, não hoặc cơ bắp.

Ấu trùng không phát triển thành giun đường ruột ở người như ở chó hoặc mèo. Nhưng chúng có thể sống trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm trong cơ thể người và có thể làm tổn thương bất kỳ cơ quan nào mà chúng đã nhiễm bệnh.


Nguyên nhân trẻ bị sán chó
Triệu chứng trẻ nhiễm sán chó
Nhiều người mắc bệnh giun đũa chó không có bất kỳ triệu chứng nào. Nếu các triệu chứng xảy ra, chúng có thể từ nhẹ đến nặng.

Các triệu chứng phụ thuộc vào phần nào của cơ thể bị ảnh hưởng bao gồm:

• Sốt
• Ho hoặc thở khò khè
• Đau bụng
• Gan to
• Chán ăn
• Phát ban đôi khi trông giống như phát ban
• Các hạch bạch huyết sưng
• Mắt có thể đỏ và đau, mắt bị mờ hoặc có mây.

Chẩn đoán bệnh sán chó
Bởi vì trẻ em không phải lúc nào cũng có các triệu chứng, nhiều trường hợp nhiễm giun đũa không được chẩn đoán. Nếu các triệu chứng xảy ra, các bác sĩ sẽ khám và yêu cầu xét nghiệm máu và đôi khi là các xét nghiệm khác.

Phác đồ điều trị sán chó
Một đứa trẻ có các triệu chứng nhẹ có thể không cần điều trị vì nhiễm trùng sẽ tự khỏi khi ấu trùng chết. Trẻ em có các triệu chứng ảnh hưởng đến phổi, mắt hoặc các cơ quan quan trọng khác có thể được điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng để tiêu diệt ấu trùng.

• Thiabendazole 25mg/kg cân nặng, hai lần/ngày trong 21 ngày.
• Dietylcarbamazine 3mg/kg cân năng 3 lần/ ngày trong 21 ngày.
• Albendazole gần đây cũng cho thấy có hiệu quả trên truờng hợp nhiễm giun đũa chó, với liều cao 800mg/ ngày trong 2-3 tuần.
• Thuốc chống dị ứng: Telfast, cetirizine, loratadine…
• Trong một số trường hợp có thể phải dung phối hợp thuốc diệt KST với corticoide hoặc phẫu thuật (Nhiễm Toxocara ở mắt)

Các bác sĩ đôi khi cũng cho steroid để giảm bớt tình trạng viêm ở các cơ quan bị tổn thương. Họ cũng có thể giới thiệu trẻ đến bác sĩ chuyên khoa (như bác sĩ nhãn khoa nếu có liên quan đến mắt).

Phòng ngừa sán chó
Để giúp bảo vệ con bạn khỏi tiếp xúc với trứng hoặc ấu trùng gây ra bệnh giun đũa chó:

• Đưa thú cưng của bạn đến bác sĩ thú y để được tẩy giun, đặc biệt là chó con dưới 6 tháng tuổi.
• Thường xuyên vệ sinh và khử trùng khu vực sinh sống của thú cưng và rửa tay sạch sẽ sau đó.
• Mọi người trong gia đình nên rửa tay sạch sẽ sau khi chơi với vật nuôi hoặc động vật khác, sau khi chơi ngoài trời và trước khi chạm vào hoặc ăn thức ăn.
• Dạy trẻ nhỏ không cho tay bẩn vào miệng và không ăn đất.
• Giữ trẻ em tránh xa khu vực có phân của thú cưng và động vật.
• Nếu bạn có hộp cát, hãy để thú cưng tránh xa nó và đậy nắp khi không sử dụng.
• Rửa, gọt vỏ hoặc nấu chín tất cả trái cây và rau trước khi ăn.
• Nấu chín thịt trước khi ăn.

Các câu hỏi về bệnh sán chó

• Giun đũa chó có lây từ người sang người không? Sán chó là bệnh không lây nhiễm từ người sang người kể cả từ mẹ sang con. Sán chó chỉ lây nhiễm ở chó sang người do ăn uống những thức ăn có dính trứng sán hoặc thường xuyên tiếp xúc với chó bị sán mà không rửa sạch tay trước khi ăn, uống.
• Bệnh giun đũa chó mèo có nguy hiểm không? Rất hiếm trường hợp gặp di chứng hay tử vong vì bệnh sán chó (giun đũa chó mèo), bệnh này có thể điều trị và phòng ngừa.

Kết luận
Bệnh giun đũa chó tuy phổ biến nhưng có thể dễ dàng phòng ngừa. Khi trẻ bị nhiễm giun đũa không sớm được uống thuốc trị giun theo toa, rất có thể bị gan to gây nhầm lẫn với u gan, hoặc nếu giun tấn công lên hệ thần kinh, bé có nguy cơ mù lòa. Phụ huynh tốt nhất không nên để chó mèo tiếp cận trẻ nhỏ, giáo dục trẻ lớn tự giữ vệ sinh khi chơi đùa cùng chó mèo, đưa trẻ đi khám ngay nếu có các triệu chứng.

Các bác sĩ Nhi có kinh nghiệm điều trị bệnh sán chó:
Tham khảo Top 8 bác sĩ nhi giỏi ở TP.HCM, trong đó nổi bật là:

• Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Thê – 40 năm kinh nghiệm – Quận Tân Bình
• BSCKII Phạm Hải Uyên – 13 năm kinh nghiệm – Quận Bình Thạnh
• Bác sĩ Trần Văn Công – Phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc – Quận Bình Thạnh