Chia sẻ kinh nghiệm 2 năm nuôi và chăm sóc cá đá lớn nhanh, ra màu đẹp

Một số thông tin cơ bản về cá đá cảnh đẹp dễ nuôi:

- Tên khoa học: Betta spp.
- Chi tiết phân loại:
+ Bộ: Perciformes (bộ cá vược).
+ Họ: Osphronemidae (họ cá tai tượng).
+ Thuộc loài: Nguồn gốc cá đá thuộc loài Betta splendens Regan, trải qua hàng trăm năm chọn lọc và lai tạo, hiện rất hiếm và khó xác định loài cá đá thuần chủng trên thị trường.
+ Tên tiếng Việt khác: Cá Lia thia, Cá Thia xiêm, Cá Chọi, Cá Phướn, Cá Betta.



Hình ảnh cá đá cảnh đẹp

+ Tên tiếng Anh khác: Siamese fighting fish; Fighting fish.
+ Nguồn gốc: Nguồn cá từ khai thác tự nhiên (lia thia đồng) và nhập nội (lia thia xiêm) cách đây hơn 100 năm theo chân các thương lái người Hoa (Đoàn Khắc Độ, 2007). Cá đã sản xuất giống phổ biến trong nước từ thập niên 40 – 50.
- Tên Tiếng Anh: Betta
- Tên Tiếng Việt: Cá Xiêm, Cá Đá



Hình ảnh cá betta cảnh đẹp

Hiện nay, việc nuôi cá cảnh đã trở thành một thú vui và niềm đam mê phổ biến đối với xã hội. Trong thế giới cá cảnh, cá đá là loài cá không chỉ được biết đến là loài cá cảnh đẹp dễ nuôi mà còn là loài cá chiến đấu. Cá đá có nguồn gốc từ Thái Lan, chúng được nuôi cách đây khoảng 700 năm.

Với hình dáng độc đáo, đa dạng về màu sắc, đặc điểm nổi bật nhất ở cá đá đó chính là vây đuôi. Vây đuôi cũng có rất nhiều loại với màu sắc và độ xòe rộng khác nhau. Bởi vì cá đá có tính hung hăng, ngoài môi trường thiên nhiên chúng thường hay đánh đuổi đồng loại đi nơi khác nên những người nuôi cá đá đẹp không chỉ với mục đích chiêm ngưỡng mà còn đem nó thi đấu.



Hình ảnh cá xiêm cảnh đẹp

Một số mẹo nhỏ giúp loài cá đá cảnh dễ nuôi không cần oxy nhanh lớn, đẻ nhiều:

1. Hướng dẫn chọn kích thước bể và thay nước nuôi cá

- Với các loài cá nhỏ thủy sinh như cá đá thì nên chọn loại dài bể 60 cm kích cỡ tiêu chuẩn 60×30× 30cm.

- Thay nước một phần: Thay nước ít nhất một tuần một lần. Các hồ hay bể cá nhỏ không có máy lọc sẽ cần thay nước thường xuyên. Để thay nước một phần, bạn sẽ phải đổ bớt nước ra khỏi bể cá hiện tại và thay bằng nước sạch đã qua xử lý. Dùng một chiếc ca sạch hoặc vật gì tương tự, múc khoảng 25% đến 50% lượng nước trong bể cá hiện tại. Để cá đá trong bể khi bạn múc nước ra.



Kích thước bể nuôi cá đá

- Thay nước toàn phần: Chỉ cần thiết khi bể quá bẩn, hoặc nếu nồng độ amoniac vẫn cao sau vài lần thay nước một phần. Khi thay nước cần chú ý dùng vợt vớt cá đá, đưa cá đá ra khỏi bể sang chậu nước sạch. Vớt cá đá thật nhẹ vì vảy cá rất dễ bị thương.

- Nhiệt độ nước (C): 24 – 30

- Độ cứng nước (dH): 5 – 20

- Độ pH: 6,0 – 8,0



2. Lựa chọn thức ăn cho cá đá và cách cho ăn

- Lăng quăng, bọ gậy, ấu trùng muỗi, còn có tên thường gọi là “sâu máu” là thức ăn cho cá đá được nhiều người nuôi lựa chọn. Tuy nhiên, nhiều chủ nuôi đã chia sẻ cá đá của họ chết sau khi ăn quá nhiều lăng quăng. Bạn cần thận trọng khi cho cá ăn hằng ngày.

- Ấu trùng tôm cũng là một loại thức ăn cho cá đá khá “sốt” hiện nay. Có giá thành cao, giàu dinh dưỡng và ít bị lây khuẩn, bạn có thể thưởng cho chú cá betta của mình 1 tuần/lần để cân bằng dinh dưỡng, đổi vị cho cá ăn ngon hơn.



- Nếu bạn không đủ kiên nhẫn để hằng ngày ra cửa hàng cá cảnh để mua “mồi sống” cho cá betta, thì thức ăn cho cá betta nên trữ sẵn trong tủ lạnh chính là thức ăn đông lạnh. Nguồn thức ăn này làm từ động vật giáp xác, sâu… được nghiền nhỏ rồi đông lạnh nên có thể dùng trong thời gian dài. Lưu ý khi cho cá đá, chủ nuôi cần rã đông, tán nhỏ rồi với thả cho cá ăn để trành tình trạng cá không thể ăn được vì kích thước thức ăn lạnh còn khá lớn



- Nếu không có sẵn nguồn thức ăn tươi sống, bạn có thể dùng thức ăn khô (như trùng đất khô) hoặc thức ăn dạng viên đóng sẵn trong hộp. Các nguồn này có thể cung cấp đủ dinh dưỡng cho cá xiêm, nhưng không phải món “khoái khẩu” của chúng. Nếu bạn quá bận rộn và không đủ thời gian chuẩn bị thức ăn cho cá đá, thì đây là lựa chọn xen lẫn với các thức ăn tươi sống, giúp bạn không phải “quay cuồng” với bể cá xiêm.



3. Mẹo giúp cá đá sinh sản và cách chăm sóc cá con

Cá đá có tuổi thọ khá ngắn 2-3 năm tuổi. Nhưng cá đến tháng thứ 6 trở lên là ta có thể tiến hành sinh sản cho chúng. Và việc chọn lựa một con cá trống và mái tiêu chuẩn để cho ra một bậy con tốt thì còn phụ thuộc vào việc chọn cá cha mẹ có tốt không, vì thế có mẹo nhỏ giúp chọn lựa giống cá chọi sinh sản sau:
Cá trống: Càng lớn tướng sẽ càng tốt, màu sắc bạn cần chọn cá phải thật chuẩn của loại, vây vảy không được rách hay nhợt nhạt màu sắc, vây bụng và vây lưng có độ xòe phải rộng, không bị dị tật, và cá mang tính hung hăng càng cao càng tốt, mẹo cho bạn chọn cá là chọn xem trên nhà của cá trống có bọt nổi không, nếu con nào bọt nổi thì con đó đang “sung” và ta đã thành công 35% rồi vì tính khí cá trống quyết định rất cao trong việc tạo dựng cá con.



Cá mái: Cũng giống như cá trống, nhưng khi chọn cá mài bạn cần chú ý đến “bụng” xem bụng chúng to tròn chứa, tốt nhất là bắt cá lên lồng bàn tay xem hậu môn có “mụn trắng” chưa, nếu có thì cá mái đã sẵn sàng chuẩn bị cho sinh nở bạn cần chuẩn bị nơi sinh sản cho chúng.



Mẹo nhỏ giúp ép cá đá thành công:

- Chỉ cần 1 thau (chậu) nước cao khoảng 10-15cm màu xanh lá hoặc xanh da trời là tốt.
- Thả vào chậu vài cái lá bàng đã phơi khô.
- Cho thêm 1-2 muỗng cà phê muối (phòng bệnh, diệt khuẩn).
- Bỏ thêm 1/3 viên thuốc Tetracylin để kích thích cá trống nhả bọt và phòng bệnh khi cá con mới nở.
- Cho mực nước khoảng 10cm.
- Chuẩn bị 1 viên gạch hay tấm bìa để đậy lên khi cho cá ép.



- Sau 1 tuần cho kè mái, lúc này nước trong hồ ép cũng ngả vàng (lá bàng).
- Điều kiện cho ép: Thấy cá mái lục sục như muốn bơi về phía cá trống, người nổi sọc dưa, bụng căng vàng.
- Vì được kè lâu nên cá chọi trống sẽ ít cắn mái vì thế không cần chuẩn bị chỗ chú ẩn cho cá mái.
- Thả 1 lá bèo lên mặt nước để cá đá trống có chỗ nhả bọt.
- Thả 2 con cùng 1 lúc và đậy kín lại, chừa 1 chút để không khí vào thôi.
- Đảm bảo chỗ ép không có tiếng động mạnh, ánh sáng quá mạnh, có mèo, chó....
- Sau 2 ngày (lúc cá mái đã đẻ xong) vớt nhẹ nhàng cá mái ra tránh làm ảnh hưởng tới tổ bọt.
- Trứng sẽ nở trong vòng 24-48 tiếng (nhiệt độ ấm trứng sẽ nở nhanh).
- Lấy bóng đèn vàng thắp sáng vào buổi tối để cá trống có thể vớt trứng bị rơi.



Cách chăm sóc cá cảnh con:

- Sau 2 ngày kể từ lúc nở mới cần cho ăn.
- Có thể cho ăn trùng cỏ nhưng rất dễ bẩn nước vì thế tốt nhất là chuẩn bị bo bo con cho cá chọi con ăn.
Cách chuẩn bị:
- Mua bobo ngoài tiệm về thả vào 1 thau nước lá bàng, có đầy rong trước ngày cho cá con ăn 1 ngày.
- Tới ngày cá con có thể ăn, soi đèn vào thau nước bobo, bobo bị ánh sáng cuốn hút nên sẽ bơi về phía ánh sáng, chỉ cần lấy ống xilanh hút lên và bơm vào hồ ép để cá đá con ăn.



- Cho cá con ăn bobo tới ngày tuổi thứ 10 thì có thể tập cho cá con ăn trùn chỉ.
- Để cá con nhanh lớn thì nên thay nước 1 ngày 1 lần, mỗi lần thanh 50% và phải là nước đã hả clor.
- Tới ngày 10 thì thả cá con ra chỗ nuôi lớn hơn (chú ý có thể vớt cá cha ra vào ngày thứ 5 hoặc 7).
- Cứ thay nước và cho ăn như vậy cho tới 3-4 tháng tuổi thì cho cá ra keo riêng.



4. Mẹo chọn bể nuôi cá đá

Môi trường sống: Nguồn nước thích hợp là rất quan trọng đối với cá kiểng nói chung và cá đá nói riêng. Cá đá thích hợp với chất nước mềm, độ PH thích hợp là PH trung tính hoặc nhẹ( tốt nhất là trong khoảng 6.8- 7.4) Cá chọi có thể sống ở nguồn nước ngọt, nước sông hoặc cả nước giếng. Nhiệt độ nước cũng không kém phần quan trọng. Nước ấm là môi trường tốt nhất cho cá đá phát triển( dao động từ 24-30 độ C) .



Hình ảnh cá chọi cảnh đẹp

Trang trí bể nuôi: Bể nuôi cá đá chứa tối thiểu 15 lít nước. Cá xiêm kiểng thích nghi dễ dàng với môi trường sống chật hẹp như ta có thể đựng trong các lọ thủy tinh, hũ keo. Bởi vì cá đá có hệ hô hấp rất đặc biệt gọi là labyrinth mà đa phần các loài khác không có, nó có thể hô hấp qua bề mặt nước. Khi nuôi cá đá kiểng ta không cần gắn các thiết bị sục khí oxy như một số loài khác. Để tăng vẻ đẹp của bể nước, ta có thể cho vào một ít viên sỏi long lanh và một số loài cây thủy sinh.

Thả cá vào bể: Trước tiên, ta phải cho cá chọi thích nghi với môi trường mới, ta ngâm bịch cá trong bể khoảng 15 phút cho một ít nước vào trong bể để cá quen với môi trường mới, sau đó mới thả cá vào bể.



5. Cá đá nuôi chung với cá gì?

Cá đá (cá betta, lia thia, cá xiêm) có thể nuôi chung với những loài cá khác được không? Và nếu có thì đối tượng nào sẽ phù hợp để sống chung bể với chúng? Sau đây là 5 loài tốt nhất có thể nuôi chung và sống trong hòa bình với loài cá đá có phần háu chiến này:

- Cá Mây Trắng (White Cloud Mountain Minnow)

- Cá Tỳ Bà – Cá Lau Kính (Clown pleco)

- Cá Chuột Pygmy (Pygmy Corydora)

- Cá Hồng Nhung – Cá Hổ Phách (Ember Tetras)

- Cá Tam Giác (Harlequin Rasboras)