Kinh doanh đa cấp có thật sự là lừa đảo không?

Phương thức kinh doanh theo mạng hay kinh doanh đa cấp (Multi – Level – Marketing), nói về phương thức này, tiến sĩ kinh tế Nguyễn Đức Trí – Đại học kinh tế TP.HCM có viết: “Nhu cầu về sản phẩm của khách hàng thường được hình thành từ sự tiếp xúc với các thông tin quảng cáo của nhà cung cấp. Một số lại đến từ sự giới thiệu của bạn bè hay người xung quanh”.

Nhưng nếu thị trường phân tán trên quy mộ rộng lớn và sản phẩm chỉ có giá trị vừa phải thì lối tổ chức tiếp xúc như trên sẽ gặp khó khăn. Thứ nhất, người bán hay công ty không có đủ thời gian để tiếp xúc với tất cả mọi người. Thứ hai, chi phí tổ chức (như phòng ốc, địa điểm, mạng lưới tiếp xúc ,…) có thể vượt xa thu nhập mà sản phẩm có thể mang lại.

Kinh doanh đa cấp tỏ ra đặc biệt hữu hiệu trong trường hợp này. Thay vì dùng các địa điểm cố định, công ty nhờ nhân viên bán hàng (thường được gọi là người phân phối) đến chủ động tiếp xúc với khách hàng.

Thay vì dùng chuyên gia, họ dùng tài liệu hướng dẫn cặn kẽ kèm theo huấn luyện về sản phẩm và nhờ vậy người phân phối nào cũng có thể hiểu và giải thích cho khách hàng được.

Thay vì trả lương, họ chia hoa hồng với người phân phối căn cứ trên doanh thu đạt được.

Thay vì cung cấp đồng nghiêp. Họ cho phép người phân phối tự tìm thêm đồng nghiệp để chủ động làm việc của mình một cách hiệu quả” .

Mô hình kinh doanh theo mạng lưới đa cấp thực chất không khác gì cơ cấu hành chính của một công ty kinh doanh truyền thống. Người chủ trong cơ cấu cơ quan hành chính truyền thống hưởng lợi nhuận trên giá trị thặng dư do người nhân viên tạo ra, nhưng người chủ thông thường là phải trả lương cho nhân viên, mô hình kinh doanh đa cấp cũng tương tự, thu nhập là động cơ kích thích nổ lực của mỗi thành viên và là cỗ máy vận hành của mạng lưới.

Khi một thành viên tạo ra doanh thu, anh ta tạo một khoản thu nhập cho mình (thu nhập chủ động) và một khoản khác cho các đồng nghiệp cấp trên của mình. Điều này cũng tương tự như khi làm việc cho một công ty, nhân viên tạo ra thu nhập cho mình và cho cả công ty bao gồm nhiều người.

Điều khác biệt là mỗi thành viên trong mạng lưới còn có các đồng nghiệp cấp dưới do chính mình tuyển dụng và huấn luyện. Bởi vậy khi số đồng nghiệp này tạo ra doanh thu thì cá nhân thành viên đó cũng có thu nhập gián tiếp (thu nhập thụ động). Nếu đồng nghiệp cấp dưới càng đông thì số thu nhập này càng nhiều.

Bởi vậy, các thành viên càng tuyển dụng và huấn luyện đồng nghiệp cấp dưới bao nhiêu thì thu nhập thụ động của họ càng cao bấy nhiêu, và các thành viên đều không phải trả lương cho đồng nghiệp cấp dưới.

Trên báo Pháp luật ngày 28-8-2001, Tiến sĩ kinh tế Nguyễn Đức Trítrong bài phỏng vấn của phóng viên Nguyễn Tấn cũng nhấn mạnh rằng: “ Hình thức kinh doanh theo mạng đã có từ lâu trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay, một số công ty Bảo hiểm cũng đang áp dụng. Người ta gọi là chiến lược đẩy – Một phương thức bán hàng rất hiệu quả. Nhà sản xuất ban đầu tuyển một số nhà phân phối có nhiệm vụ trực tiếp bán hàng, rồi từ những người sử dụng sản phẩm tuyển tiếp một số nhà phân phối khác. Mạng lưới phân phối cứ thế nhân lên cấp số nhân”.

Cũng trên báo Pháp luật ngày 28-8-2001, chuyên gia kinh tế Trần Tô Tử cho rằng: “ Bản thân phương thức kinh doanh đa cấp không hề lừa đảo, chỉ có con người mới có hành vi lừa đảo. Nếu hiểu vậy thì không chỉ kinh doanh đa cấp mới bị lạm dụng để lừa đảo mà tất cả các hình thức kinh doanh khác đều có thể bị lạm dụng. Chúng tôi cho rằng để xử lý các hành vi đó, Nhà nước đã có một thống pháp lý khá đầy đủ và chặt chẽ. Không thể chỉ dựa vào một lập luận chung cho rằng do sợ quảng cáo quá mức để cấm cách thức làm ăn cũng như vội vã kết tội doanh nghiệp như thế được”

Để nhấn mạnh thêm điều này, Tiến sĩ Nguyễn Minh Trí- Nguyên Vụ trưởng Vụ pháp chế bộ thương mại, Phó trưởng ban soạn thảo Luật cạnh tranh cũng khẳng định: “Kinh doanh theo kiểu truyền tiêu về bản chất là kinh doanh bán hàng đa cấp hay tiếp thị đa tầng, đây là hoạt động kinh doanh mới có ở Việt Nam, nhưng thế giới đã có những năm 30. Đây là hình thức kinh doanh của nền kinh tế thị trường…và chắc chắn, hình thức bán hàng đa cấp sẽ dẫn được đưa vào nề nếp để thực hiện đúng chức năng nhân chính của nó”

Cùng với quá trình cải cách mở cửa, nền kinh tế Việt Nam cũng từng bước hội nhập với thế giới phát triển chung của nền kinh tế khu vực và thế giới, kinh doanh đa cấp được là một xu thế phát triển kinh tế yếu tố đối với các nước đang phát tiển trong gia đoạn hiện nay: Đối với các nước phát triển để đáp ứng với nhu cầu phục vụ người tiêu dùng nền nhà máy, xưởng sản xuất ra đời, vì thế một số lượng lớn sản phẩm được xuất ra, lượng hàng này cũng cần thiết đưa dến người tiêu dùng, thế như theo cách truyền thống thì doanh nghiệp thường phải đầu tư một khoản chi phí rất lớn cho việc thuê mặt bằng để mở phòng trưng bày, lắp đặt trang thiết bị, thuê nhân viên, chi phí điện nước …

Vì thế, cách giả quyết áp lực đó là dùng những cửa hàng di động bằng người để thay thế, hàng hóa vẫn đảm bảo được đến tay người tiêu dùng bằng con đường ngắn nhất, tốc độ nhanh nhất và tính chủ động cao nhất, đồng thời còn giảm được nhiều chi phí cho doanh nghiệp trong quá trình lưu thông hàng hóa.

Được ra đời như một nhu cầu phát triển tất yếu, được khẳng định giá trị tồn tại như một thực tế khách quan, được thừa nhận và áp dụng như một giải pháp hữu hiệu cần thiết với một nền kinh tế mở. Với cách nhìn ở góc độ chuyên môn của những nhà kinh tế học, họ rất tán đồng hoạt động kinh doanh đa cấp và khẳng định giá trị tồn tại của nó như phương thức kinh doanh hiện đại.

Thế thì không biết lý do gì và định kiếm thức nào mà thời gian qua dư luận báo chí và một số người luôn gán ghép cho nó là phương thức kinh doanh lừa đảo?

Có thể xem qua những công ty bán hàng đa cấp có uy tín dưới đây: Oriflame, Sophie, Paris, Tân Hy Vọng, Avon, …

Tag: Tan Hy Vong, kinh doanh da cap, ban hang da cap